ที่เมืองไทยก็เช่นกัน มีฟาร์มไส้เดือนเกิดขึ้นหลายแห่งทั่วประเทศ โดยเมื่อเร็วนี้ๆเราได้มีโอกาสไปเยี่ยมชม “ ณัศพงศ์ ฟาร์มไส้เดือน เพชรบุรี” ที่ก่อตั้ง คุณชาติ ณัศพงศ์ เพชรพันธุ์ช่าง การได้พูดคุยกับพี่ชาติ ทำให้เราได้รู้จักไส้เดือน หรือ “น้องเดือน” มากยิ่งขึ้น ระบบนิเวศน์ที่ดีจะขาดสัตว์มหัศจรรย์อย่างไส้เดือนไม่ได้
โดยพี่ชาติเล่าให้ฟังว่า ก่อนหน้านี้ที่คิดเลี้ยงไส้เดือน เพราะเหตุผลแบบโลกสวย คือ อยากแค่กำจัดขยะบริเวณบ้านเท่านั้น เพราะอยู่ในพื้นที่ตลาดมักมีคนเอาเศษอาหาร เศษผักต่างๆมาทิ้ง จึงนำไส้เดือนมาปล่อย และพบว่าขยะลดลงไม่มีกลิ่นเหม็น ที่สำคัญเมื่อนำไส้เดือนไปปล่อยไว้ใต้ต้นไม้ ดินบริเวณนั้นจะดีขึ้นทันที ทำให้เขาเริ่มศึกษาเรื่อง น้องเดือน อย่างจริงจัง
โดยพบว่าการเลี้ยงไส้เดือนนั้นง่ายมาก ขอแค่มีอาหารเศษผักเศษหญ้า ขอแค่กินอิ่มนอนหลับ ไส้เดือนก็จะไม่หนี กินมาก ถ่ายมาก ออกลูกมาก โดยไส้เดือนที่เป็นหนุ่มเป็นสาวแล้วจะผลิตไข่เป็นแคปซูลทุกๆ 7-10 วัน ใช้เวลาฟักประมาณ 14-21 วัน โดยไส้เดือนตัวเต็มวัย จะฟักลูกได้ 1,200-1,500 ตัวต่อปี
เพราะฉะนั้น การเลี้ยงต้องวางแผนให้ดี เพราะน้องเดือนออกลูกเยอะมาก โดยตัวไส้เดือนจะเพิ่มเป็น 2 เท่าในทุก1 เดือน ซึ่งเป็นเวลาที่ต้องมีการให้อาหารสร้างที่อยู่ใหม่ ( Bedding) ซึ่งหากคำนวนจากในเดือนแรก เริ่มจากไส้เดือน 1 กิโลกรัม แบ่งเป็น 3 กะละมัง ภายใน 10 เดือน ไส้เดือนจะเพิ่มเป็น 512 กิโลกรัม และต้องเตรียมกะละมังถึง 1,504 ใบ
อย่างไรก็ตามสามารถดัดแปลงการเลี้ยงแบบอื่นๆได้ เช่นเลี้ยงในกองดินใต้ต้นไม้ บ่อซีเมนต์ แล้วแต่ประสงค์ของผู้เลี้ยงว่าต้องการเลี้ยงแบบเพื่อทำปุ๋ยใช้ในบ้าน หรือต้องการทำแบบธุรกิจ การลงทุนจึงมีตั้งแต่หลักร้อยยันหลักหมื่น โดยในส่วนของพี่ชาติ การเลี้ยงไส้เดือนเป็นอาชีพเสริมเท่านั้น ขณะที่อาหารของไส้เดือนสามารถกินได้ทุกอย่าง ซากพืชต่างๆ ซึ่งสามารถให้ไส้เดือนกินได้เลย ในขณะที่ มูลสัตว์ต่างๆ ควรแช่น้ำอย่างน้อย 3วัน เพื่อลดความเป็นกรดและมีความร้อน เพราะอาจจะทำให้น้องเดือนตายได้ โดยที่ฟาร์มของพี่ชาติ ใช้ขี้วัวนม เป็นอาหารหลักของน้องเดือนที่นี่
ฟาร์มของพี่ชาติอยู่ในตัวเมืองของจังหวัดเพชรบุรี จึงเรียกได้ว่าเป็นการทำเกษตรในเมือง การออกแบบฟาร์มของพี่ชาติทำให้เราเห็นชัดว่าอยู่ในเมืองก็สามารถทำฟาร์มได้ ด้วยการออกแบบพื้นที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์คุ้มค่า
เมื่อเข้าไปทางด้านซ้ายเราเห็นคอนโดกะละมังตั้งเรียงรายสูง 5ชั้น รวมกว่า 500 กะละมัง ซี่งสามารถผลิตมูลไส้เดือนเดือนละ 3 ตัน ขณะที่ด้านขวา เราเห็นคอนโดผักสลัดที่พี่ชาติกำลังเริ่มปลูก เพื่อต่อยอดการเลี้ยงไส้เดือน
โดยขณะนี้พี่ชาติ ถือเป็นกำลังสำคัญของ สหกรณ์บริการเกษตรอินทรีย์เพชรบุรี ที่ทำงานอย่างหนักในการให้ความรู้กับเกษตรกร ให้หันมาทำเกษตรอินทรีย์ โดยใช้ไส้เดือนเป็นตัวช่วย เพื่อให้ทุกคนมีสุขภาพที่ดี มีอาหารปลอดภัย ลดการใช้สารเคมี โดยจะมีการเปิดอบรมให้เด็กๆในพื้นที่ ได้รู้จักการเลี้ยงไส้เดือและรู้ถึงประโยชน์ต่างๆ รวมถึงลงมือปลูกผักนำกลับไปดูแลต่อที่บ้าน เชื่อว่าการให้ความรู้และการได้ลงมือทำจริงจะสามารถสร้างแรงบันดาลใจให้กับเด็กๆในเรื่องการสร้างอาหารที่มีความปลอดภัยได้
ในระยะยาวอยากผลักดันโครงการ 1 ตำบล 1 ฟาร์มไส้เดือนแก้จน ให้เกิดขึั้น 93 ตำบล ของเพชรบุรี เพื่อช่วยเรื่องการลดขยะ และการทำปุ๋ยอินทรีย์เพื่อที่ทุกคนในตำบลสามารถทำเองได้
 |
| การเลี้ยงไส้เดือนที่อเมริกา ของกลุ่ม Growing Power |
ดังนั้น ไส้เดือน จึงเป็นสัตว์สามัญประจำบ้านที่คนอยากทำเกษตรอินทรีย์ ปลูกผักกินเอง สร้างอาหารปลอดภัยควรเลี้ยงไว้ เพราะมีประโยชน์มากๆ โดยเฉพาะคนที่ปลูกผักในเมืองที่มีพื้นที่จำกัด ไส้เดือนถือเป็นทางเลือกที่น่าสนใจและไม่สามารถมองข้ามได้
เหลือจากนี้คือการลงมือทำทันทีเท่านั้น....
ติดตาม ProgressTH.org Facebook ที่นี่ หรือ Twitter ที่นี่
ความรู้เรื่องการเลี้ยงไส้เดือนเพิ่มเติม
เลี้ยงไส้เดือน..บนกระถางให้ปุ๋ยช่วยพรวนดิน
http://www.oknation.net/blog/teetatfarm/2013/01/08/entry-1
