“หมูยักษ์” The Biogas พลังงานทดแทน เติมเต็มวิถีเกษตรอินทรีย์

11 มี.ค. 2559 - ProgressTH - “เกษตรอินทรีย์ (Organic Agriculture) คือ ระบบการจัดการด้านการเกษตรแบบองค์รวม ที่เกื้อหนุนต่อระบบนิเวศ วงจรชีวภาพ และความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเน้นการใช้วัสดุธรรมชาติ ให้มีความเกื้อกูลซึ่งกันและกัน ซึ่งหลายคนอาจจะมองข้ามเรื่องการจัดการของเสีย ซึ่งคนส่วนใหญ่นึกถึงแค่การทำ “ปุ๋ยหมัก” เท่านั้น

แต่ความจริงแล้ว ยังมีอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจและมักจะถูกมองข้ามไป  นั่นคือ การทำก๊าชชีวภาพ หรือ ไบโอแก๊ส ที่นอกจากจะได้แก๊สมาใช้ในหุงต้มเพื่อลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือนแล้ว เรายังได้ปุ๋ยอินทรีย์อย่างมาใส่พืชผักที่เราปลูกด้วย  ที่สำคัญวิธีทำก็ง่ายมาก จนต้องพูดว่า “รู้แบบนี้ทำมาตั้งนานแล้ว” และนี่คือเรื่องราวของ "หมูยักษ์" The Biogas  ที่ทุกคนสามารถทำได้ 



ที่มาที่ไปของการทำไบโอแก๊สครั้งนี้ มาจากการที่ทีม ProgressTH ได้มีโอกาสไปร่วมอบรมพลังงานทดแทนที่ป่าเด็ง "มหัศจรรย์ “ป่าเด็งโมเดล”นวัตนกรรมพลังงานทดแทน ในพื้นที่สายส่งไฟฟ้าเข้าไม่ถึง"   เมื่อต้นปี 2558 ซี่งไม่ที่นั่นสายส่งเข้าไม่ถึง แต่เรายังจำได้ว่าเราร้องคาราโอเกะกันกลางป่าถึงตีสาม โดยลืมไปเลยว่าเราอยู่ในพื้นที่ไม่มีไฟฟ้า

 เพราะที่นี่ใช้พลังงานทดแทน ทั้งโซล่าเซลล์ และ แก๊สชีวภาพ หรือเราเรียกว่า “ไบโอแก๊สกัน ที่เติมเต็มชีวิตการพึ่งตนเองของคนที่นี่ให้มั่นคงยิ่งขึ้น  โดยเฉพาะ ไบโอแก๊ส ที่สามารถเป็นได้ทั้ง แก๊สหุงต้ม นำมาหุงหาอาหาร และนำมาใช้กับเครื่องปั่นไฟ เวลาหน้าฤดูฝนที่ไม่มีแดด ที่สำคัญ ไบโอแก๊ส ยังเป็นปุ๋ยอินทรีย์ชั้นดีเพื่อใส่พืชผักต่างๆที่เราปลูก และสามารถกำจัดกลิ่นเหม็นของมูลสัตว์ได้อีกด้วย  



 อย่างไรก็ตาม แม้การอบรมครั้งนั้นจะสาธิตการใช้พลังงานทดแทนต่างๆอย่างละเอียด แต่ก็ยังไม่เข้าใจได้ถ่องแท้ เหมือนกับที่เราได้มีโอกาสลงมือทำเพื่อใช้เองจริงๆ  ซึ่งทำให้เราเห็นภาพต่างๆ ในเรื่องเกษตรอินทรีย์เป็นองค์รวมมากขึ้น ว่าทุกอย่างล้วนพึ่งพากันและกัน  

โดยเราได้ตัดสินทำไบโอแก๊สที่บ้านเมื่อต้นปีที่ผ่านมา  เพื่อช่วยที่บ้านประหยัดค่าแก๊สหุงต้ม พี่ๆทีมป่าเด็งโมเดล ได้มาช่วยดำเนินการติดตั้งทันที โดยมีข้อแม้ว่าเราจะต้องช่วยกันติดตั้งในทุกขั้นตอนเพื่อเรียนรู้ไปด้วยกัน เบื้องต้นคือ

1. ขุดหลุมขนาดเท่าบอลลูนแบบครัวเรือน ยาว3 เมตร ลึก 60 ซม. กว้าง 1 เมตร
2. ใส่น้ำในบอลลูนให้อยู่ในระดับผิวดิน
3. ทำท่อใส่อาหารหมักแก๊ส เป็นท่อหน้ากว้าง 6 นิ้ว มัดให้แน่น
4. ทำท่อปล่อยกากอาหารที่ย่อยแก๊สแล้ว ท่อหน้ากว้าง 6 นิ้ว เช่นกัน การใส่ท่อลงในถุงต้องเฉียงๆ ประมาณ 45 องศา มัดปากให้แน่น
5. ใช้ท่อวงกลมเป็นที่ใส่อาหาร (ท่อที่ใช้ปลูกมะนาว) เทเปนเป็นแนวเฉียง เพื่อให้อาหารลงไปในบอลลูนง่ายขึ้น รวมถึงวางท่อรับกากแก๊สด้วย
6. เจาะบอลลูนเพื่อต่อท่อส่งแก๊ส โดยใข้ท่อและสายน้ำขนาด 6 หุน หรือ ¾ นิ้ว 
7.เติมมูลสัตว์ประมาณ 25% ของบอลลูน ประมาณ 10 กระสอบหรือมากกว่านั้น   จากนั้นรอให้เกิดแก๊ส ประมาณ2-3 สัปดาห์ 
8. หมั่นเติมอาหารให้ไบโอแก๊ส วันละประมาณ  2-4 กิโลกรัม 


อย่างไรก็ตามในขั้นตอนการเกิดแก๊สอาจจะต้องใช้ความอดทนกันสักนิด เพราะต้องรอจุลินทรีย์ย่อยสลายให้สมบูรณ์จนเกิดเป็นแก๊สมีเธน ซึ่งกว่าจะถึงตรงนั้นอาจะมีบางครั้งที่ที่ก๊าซมีกลิ่นเหมือนก๊าซไข่เน่า เพราะการย่อยยังไม่สมบูรณ์เพียงพอ

แต่หลังจากผ่านช่วงนี้ การเกิดแก๊สก็จะตามมาและสามารถนำมาใช้หุงต้มได้ทันที ซึ่งความคุ้มค่าไม่ใช่แค่การมีแก๊สไว้ใช้เท่านั้น แต่คือการกำจัดของเสียในบ้าน เช่น มูลสัตว์ เศษอาหาร พืชผักต่างๆ ที่เหลือจากการขาย และไม่มีใครอยากนำไปกิน ซึ่งปกติแล้วต้องเหลือทิ้งก็สามารถนำมาให้ไบโอแก๊สกินได้ เพราะสามารถใส่ได้ไม่อั้น

 จนกระทั่งต้องมีการตั้งชื่อว่า “หมูยักษ์” เพราะกินทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นเศษอาหาร น้ำซาวข้าว เปลือกผลไม้ต่างๆ ซึ่งแต่ก่อนจะถูกทิ้งอย่างไร้ค่า แต่ทุกวันนี้กลายเป็นอาหารของหมูยักษ์  โดยหลักการทำงานโดยหลังจากที่ได้กินแล้วก็จะคายของที่ย่อยแล้วออกมาทันที

ระบบการทำงานของกระเพาะหมูยักษ์ คือ ใส่ไปเท่าไหร่ ก็คายออกมาเท่านั้น ซึ่งสิ่งที่หมูยักษ์คายออกมา เป็นทั้งปุ๋ยหมักและน้ำหมักชั้นดี สามารถนำไปผสมน้ำรดน้ำต้นไม้ได้ ทำให้พืชผักเติบโตรวดเร็วมาก กลายเป็นความสุขใจที่ในครัวเรือนได้ใช้ทรัพยากรทุกอย่างคุ้มค่า ไม่มีการเหลือทิ้งอีกต่อไปแล้ว



 เพราะประโยชน์ของไบโอแก๊สหมูยักษ์ที่มีต่อที่บ้าน  ทำให้เรารู้สึกว่า หมูยักษ์ เป็นส่วนหนึ่งของบ้าน  จนทุกวันนี้พ่อกับแม่ต้องถามตลอดว่า “เอาอะไรให้หมูยักษ์กินหรือยัง” กลายเป็นความรู้สึกใหม่ ที่ทุกคนในบ้านเต็มใจเอาของเสียออกมาทิ้ง (ให้หมูยักษ์กิน)ด้วยความเต็มใจ  รู้สึกเหมือนเอาอาหารมาให้สัตว์เลี้ยง ไม่ใช่เอาของเสียมาทิ้ง และหมูยักษ์ก็ให้แก๊สให้ปุ๋ยเป็นการตอบแทนทุกวัน

 ที่คือ เรื่องราวของหมูยักษ์ ที่เกษตรกรทุกคนควรมีไว้ติดบ้าน  เพราะทำให้วงจรแห่งเกษตรอินทรีย์สมบูรณ์แบบมากขึ้น เพราะได้ทั้งพลังงานและปุ๋ยชีวภาพแบบนี้

ติดตาม  ProgressTH.org   Facebook ที่นี่ หรือ Twitter ที่นี่  

รูปประกอบการทำ "หมูยักษ์  The Biogas"

เริ่มจากต้องช่วยกันขุดดิน 


ขุดดินเพื่อวางบอลลูน




ปุ๋ยอินทรีย์ที่หมูยักษ์คายออกมา 


นำปุ๋ยมาใส่ต้นไม้พืช ผักต่างๆ  กลายเป็นผักอินทรีย์ปลอดภัยไร้สารเคมี



ได้แก๊สหุงต้มมาใช้ทุกวัน

 หากยังมีข้อสงสัย  สามารถติดต่อสอบได้ที่ศูนย์เรียนรู้พลังงานทดแทนและเศรษฐกิจพอเพียงบ้านป่าเด็ง ชุมชนพึ่งตนเองด้วยพลังงานทดแทน 100% บนวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง ครอบคลุมทั้งชีวภาพ ชีวมวล โซล่าเซลเพื่อแสงสว่างและการเกษตร เน้นการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง การสร้างความยั่งยืนพลังงานยั่งยืนโดยชุมชนเพื่อชุมชน ดำเนินการโดยชุมชนป่าเด็ง
สนใจติดต่อ คุณโกศล แสงทอง โทร 0852719262, 0852907766 ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
  facebook  เครือข่ายรวมใจตามรอยพ่อบ้านป่าเด็ง